Ukraińska Wigilia w Karpatach

Chociaż Wigilia Łemków, Bojków i Hucułów bardzo przypomina tradycyjny ukraiński Swjatyj Weczir (gwarowo, w Karpatach występuje nazwa Swjatyj Weczer / Welyja - Святий Вечeр / Вeлия) istnieje kilka szczegółów jakie nadają jej unikatowego charakteru. Należy przede wszystkim pamiętać że w surowym górskim klimacie niełatwo było o wyszukane składniki do obrzędowych potraw. Gospodynie radziły sobie jak mogły, i 6 stycznia w żadnej chyży nie mogło zabraknąć świątecznej atmosfery.

Jeszcze raz podkreślę, że karpaccy górale, jako wyznawcy grekokatolizmu (mniejszość wyznawała też prawosławie) Wigilię obchodzą 6 stycznia a Boże Narodzenie 7 stycznia. Podczas Adwentu również obowiązuje post, który trwa aż do Wigilii. W tym dniu nie stole absolutnie nie może pojawić się żadna mięsna potrawa, a bardziej rygorystyczni rezygnują także z mleka, masła czy jajek. Co więc jadano? Najczęściej proste potrawy ze zbóż, ziemniaków i warzyw. Gołąbki z ziemniakami, kasze z bakaliami (np. kaługa-калуга, bardziej uboga kutia), zamiast barszczu kysełycja z ziemniakami, często pojawiała się też postna mamałyga. Oryginalną „okrasą” u Łemków jest... sól z czosnkiem. Niezastąpiony był kapuśniak z dodatkiem śliwek i grzybów. Farszem do pierogów najczęściej była kasza, występowały też na słodko, z owocami leśnymi, oczywiście wcześniej zakonserwowanymi. Potrawy z ryb były rzadkie, jeżeli już to solone śledzie. Ze słodkości najpopularniejsze były bobałki-бобалки, bułeczki z makiem. Popijano wszystko kompotem z suszu. Nasz opłatek zastępuje natomiast wspomniana już prosfora. Po spożyciu wieczerzy i odmówieniu modlitwy gospodyni zbierała wszystkie łyżki, wiązała je, zrobionym ze słomy powrósłem, i kładła na stół pod siano, aby się latem krowy nie gubiły.

 

Wigilia obchodzona jest bardzo obrzędowo. Późnym popołudniem mężczyźni idą nad rzekę, by obmyć twarz i ręce. W ostre zimy wyrębuje się w lodzie przerębel, w którym - co odważniejsi - myją się nawet do pasa, co ma zapewnić zdrowie duszy i ciału. Zanim zasiądzie się do wieczerzy, należy udać się do stodoły aby podzielić się chlebem ze zwierzętami i przynieść do domu snop zboża i wiązkę siana.

Dawniej nie choinka była główną ozdobą, lecz pawłuki-павуки, dosłownie „pająki”, coś na rodzaj żyrandoli, wykonanych z kolorowego papieru, zdobionych świeczkami, cukierkami i łańcuszkami.

Po wieczerzy – oczywiście śpiewanie kolęd. W Karpatach ta tradycja jest bardzo rozpowszechniona, Łemkowie i Bojkowie mają wyjątkowy dar do śpiewania i wykorzystują go przy każdej okazji. Najpopularniejsze kolędy to: „Boh predwicznyj”, „Nowa radist stała”, „Nebo i zemla” oraz „Wo Wyslejemi”. Odpowiednikiem polskiej pasterki jest natomiast Welyke Poweczyrnie (Велике Повечірнє), na którą udają się całe rodziny.

Pierwszy i drugi dzień Bożego Narodzenia to nie tylko uczty, ale przede wszystkim odwiedzanie krewnych i znajomych.

Garść świątecznych powiedzonek:

♥Подай Бог на щастя на здоров'я на тот нови рік

(Daj Boże szczęścia, zdrowia w tym nowym roku)

♥Дай Бог в комори і на двори

(Daj Boże w komorze i na dworze)

♥-Одкалсте полазніку? -З доброго, щасливого і веселого

(Skąd jesteście? - Z dobrego, szczęśliwego i wesołego)

♥-Христос Раждаєтся -Славиме Його

(Chrystus się rodzi – Wychwalajmy Go)

Smaki Karpat Wschodnich - pierogi łemkowskie

Zbliżają się święta, a przed nami czas przygotowań - również w kuchni. Nie tylko na ukraińskich, ale również na polskich świątecznych stołach goszczą pierogi w najrozmaitszych wersjach. Pierogi są też nieodłącznym elementem kuchni karpackiej. Łemkowie nie wyobrażali sobie bez nich Wigilii  - pierogi ze śliwkami, pierogi z borowikami, pierogi z kapustą, pierogi w barszczu lub omaszczone olejem lnianym.  Dzisiaj podaje przykład najbardziej klasycznych pierogów łemkowskich - лемківськi вареники - pysznych zarówno na codzień jak i od święta.

Składniki:

50 dag mąki owsianej

1 jajko

2 dag soli

0,3 l wody

50 dag zemniaków

25 dag kapusty kiszonej

20 dag sera białego

10 dag cebuli

3 ząbki czosnku

5 dag oleju lnianego

16 dag śmietany

1. Ziemniaki obrać i włożyć do garnka, posolić i ugotować. Kapustę kiszoną ugotować, odcisnąć. Cebulę drobno posiekać i zeszklić na oleju.

2. Ziemniaki utłuc, dodać kapustę, biały ser, cebulę i zmiażdżony czosnek. Dokładnie wymieszać.

3. Zarobić ciasto pierogowe, rozwałkować, wyciąć krążki i ulepić pierogi z przygotowanym farszem. Gotować w osolonej wodzie.

4. Podawać gorące, polane śmietaną.

Smaki Karpat Wschodnich - kysełycja

Киселиця - kysełycja jest potrawą wspólną zarówno Łemków jak i Bojków. Jest to chyba najbardziej charakterystyczna zupa regionu Karpat. Może być przygotowywana w postaci tradycyjnego żuru na zakwasie, lub w postaci tak zwanej „kwasówki” - z grzybami, na wywarze.

Posiłki Łemków i Bojków charakteryzują się tym, że składały się z „tego co pod ręką”. Najczęściej było to zboże, a przede wszystkim owies, kasze, ziemniaki, mleko (owcze i kozie, lub też krowie), dary lasu – grzyby, orzechy, jagody, rozmaite zioła. Kury trzymane były głównie dla jaj, a bydło dla mleka – mięso jadano nadzwyczaj rzadko, a jeżeli już to starano się aby nic się nie zmarnowało. Stąd właśnie zupy na wywarze z kości, takie jak kwasówka.

Składniki:

0,5 l wywaru z kości wołowych

0,5 l kwasu z kiszonej kapusty

kilka garści suszonych grzybów

0,5 szkl. kwaśnej śmietany

kika łyżek mąki

1. Wymieszać wywar z kości wraz z kwasem z kapusty. Dodać suszonych grzybów i zagotować.

2. Doprawić do smaku i wlać śmietanę wymieszaną z mąką, po czym ponownie zagotować.

3.  Podawać z ziemniakami lub kaszą, do smaku można dodać kiełbasy albo słoniny.

Smaki Karpat Wschodnich - adzymky

Zgodnie z zapowiedzią, rozpoczynamy sekcje „Smaki Karpat Wschodnich”, a rozpoczynamy moim ulubionym, domowym przepisem na „adzymky” - адзимки, w polskiej kuchni znane jako proziaki (od „prozy” - sody).

Proziaki są bardzo popularnym produktem w województwie podkarpackim, choć nie tak popularnym jak dawniej, gdy to wypiekane były w każdej łemkowskiej, bojkowskiej i polskiej chacie. A wypiekano je na blaszanej kuchni, i były świetnym rozwiązaniem na chwilowy brak chleba drożdżowego czy na zakwasie – zwłaszcza z dodatkiem masła, albo, w wersji słodkiej, posmarowane miodem. Karpaccy gospodarze zabierali proziaki-adzymki w pole, gdy szli pracować. Pierwszy przepis na proziaka ma ponad 150 lat.

Składniki:

500 g mąki

2 szklanki kefiru

1 jajko

2 łyżeczki sody

łyżeczka soli

1.Jajko rozbić i roztrzepać, wymieszać z kefirem. Posolić, dodać sodę oraz mąkę, mieszając cały czas łyżką. Wyrobić delikatnie ciasto na stolnicy, aż przestanie się kleić do rąk.

2.Rozwałkować ciasto na grubość 1 cm i wyciąć niewielkie prostokąty. Odstawić na kwadrans do wyrośnięcia.

3.Na grubej, żeliwnej patelni układać wyrośnięte proziaki i smażyć na sucho z każdej strony, aż nabiorą złocistego koloru.

Smaki Karpat Wschodnich

Karpacka kuchnia obejmuję kuchnię huculską, bojkowską, łemkowską, a także galicyjsko-kresową. Smaki różnych kultur wzajemnie się przenikają, będąc do siebie podobne zachowują swoją unikalność i prostotę. Karpaty to przy tym teren styku różnych narodów: ukraińskiego, węgierskiego, rumuńskiego, polskiego, słowackiego, czeskiego, a także teren w którym swój ślad zostawiły kultury żydowska i cygańska.

Czym się to objawia? Na pewno różnorodnością składników. Po dawnej kuchni wołoskiej mamy „w spadku” popularne góralskie sery: bryndzę, bundz, gołkę. Te z kolei są niezwykle często wykorzystywane w karpackich potrawach, a często stanowią potrawę same w sobie – np. kiszona bryndza z kromką świeżego chleba. Kultura żydowska pozostawiła po sobie bogactwo przypraw oraz ciekawe sposoby przyrządzania ryb. Przy granicy z Rumunią króluję kukurydza, w pobliżu Węgier – jednogarnkowe mięsno-warzywne dania. Wiele dań przywodzi również na myśl polską kuchnie wschodnią, np. pierogi czy gołąbki, z tym, że dania te modyfikowane są na „karpacki” sposób: pierogi z bryndzą i grzybami, gołąbki z liści kiszonej kapusty itd.

Aby posmakować Karpat niekoniecznie trzeba wybierać się do Ukrainy Zakarpackiej – wystarczy wybrać się w Bieszczady, gdzie znajdziemy mnóstwo restauracji serwujących góralsko-kresowe dania. Trzeba jednak przyznać, że w Ukrainie znacznie bardziej kultywuje się karpackie tradycje, Zakarpacie jest ważnym rejonem turystycznym – i kulinarnym.

Pod nazwą „Smaki Karpat Wschodnich” zamieszczać będę przepisy na potrawy o typowo karpackim rodowodzie. Mam nadzieje że uda mi się zaciekawić was tą nową, a jednocześnie tradycyjną, domową kuchnią :)

Łemiszka

Łemiszka - лемішка - to jeden z "zabytków" ukraińskiej kuchni, danie, którego pochodzenie datuje się na XVI w. Najczęściej spożywana na wsi, przypomina nieco polskie zalewajki, z tą różnicą, że wchodząca w skład mąka koniecznie musiała być gryczana. Służyła za sycące, lecz niezwykle proste w przygotowaniu śniadanie, ew. podawana bywała też na kolacje, w towarzystwie kwaśnego mleka.

W wersji postnej łemiszka występowała z makiem, olejem, siemieniem lnianym. W wersji "niepostnej" - z kiełbasą lub skwarkami, które nadawały cudownego aromatu. Z resztek łemiszki wyrabiano smażone lub pieczone placki (tzw. плескани - płeskany) - aby nic się nie zmarnowało.

Identyczne do łemiszki danie występowało w zachodniej Białorusi, pod nazwą "kałatucha", natomiast łemiszka wyrabiana z jęczmienia czy żyta nosiła nazwę "bavtucha". Przy granicy z Rumunią jada się bardzo podobną "mamałyhę", której jednak głównym składnikiem jest mąka kukurydziana. 

Dziś, niestety, prawdziwej łemiszki możemy spróbować tylko w lokalach gdzie serwują prawdziwą, tradycyjną kuchnię ukraińską, z uwzględnieniem tych starszych - choć nie tracących na smaku - słowiańskich potraw. 


Składniki:

100 g mąki gryczanej
25 g słoniny
2 łyżki smalcu
natka pietruszki i koperek
sól

1. Mąkę gryczaną osuszyć, np. w piekarniku, po czym wrzucić do osolonego wrzątku (woda : mąka – 3:1) i mieszać by nie powstały grudki. Gotować aż powstanie lepka masa.

2. Słoninę podprażyć na patelni. Dodać do masy, posmarować całość smalcem i wstawić do piekarnika. Zapiekać ok. 20 min.

3. Po wyjęciu z piekarnika posypać posiekaną zieleniną.

O korzeniach kuchni ukraińskiej

Tradycje kuchni ukraińskiej tworzyły się przez wieki. Przez wieki kształtował się sposób sporządzania potraw, bogactwo ich składników. W Ukrainie od zawsze zdecydowanie przeważały potrawy gotowane – nawet gdy nie było warunków do „warzenia”, ludzie rozpalali ogniska i gotowali w kociołku, pod gołym niebem. Tak właśnie organizowali się Kozacy zaporoscy podczas swoich wypraw. Typowo kozackie potrawy, jak kulisz czy łemiszka, w oryginale powinny być pichcone na świeżym powietrzu, w kozackim glinianym garnku ;) również upolowane mięso rzadko kiedy bywało pieczone na ruszcie, częściej jedzone w formie zup i potrawek. 

Mówi się, że to żyto jest najbardziej charakterystycznym zbożem w Ukrainie, jednak z początku swego istnienia plemiona słowiańskie zamieszkujące te tereny odżywiały się głównie pszenicą, jęczmieniem i prosą – żyto pojawiło się tysiące lat później.

Wyjątkowo żyzne ziemie Ukrainy dawały ludności obfite plony od dawien dawna. Pierwsze warzywa, uprawiane przez wschodnich Słowian to m.in. kapusta, rzepa, buraki, cebula, czosnek, a także bardzo popularne wówczas warzywa strączkowe: bób, groch, soczewica. Z owoców spożywano przede wszystkim jabłka, a także śliwki, wiśnie i owoce leśnie.

Oprócz uprawy pól trudniono się również hodowlą rogatego bydła, świń i ptactwa, polowaniem i rybołówstwem. Dzięki hodowli krów, owiec i kóz szybko zaczęto wprowadzać do jadłospisu mleko, masło i sery. Samo mięso jednak już od początku było uznawane za jedzenie „od święta”, i taki stosunek zachował się aż do lat 20-30 XX wieku. Częściej jadano drobną zwierzynę, krowy wykorzystywane były głównie do wydoju, natomiast wieprzowina pojawiała się na stole głównie w czasie wielkich uczt. Na codzień spożywano ryby, przy tym również ich ikrę. Mało kto wie, jak ważną rolę w ukraińskiej kuchni zajmują ryby, kojarzone głównie z dietą śródziemnomorską.

Jak wiadomo, wśród potraw typowo ukraińskich nie może zabraknąć świeżego chleba, i tak było do zawsze. Przygotowywano go z mąki pszennej i żytniej, na zakwasie, przez co jego smak był zdecydowanie bardziej kwaśny niż smak dzisiejszego chleba. Z początku ziarno mielono ręcznie, później pojawiły się młyny.

Do słodkiej wersii chleba obficie dodawano miodu i maku. Szybko ze zwykłego ciasta zaczęto robić prawdziwe dzieła sztuki: kałacze, korowaje, które do dziś są mocno zakorzenione w ukraińskiej kulturze.

Zboża wykorzystywano również do wyrobu kasz. Później z Azji na ziemie ukraińskie zawędrował ryż, zwany był wtedy „pszenicą saraceńską”, i sporządzany podobnie jak kasza.

Zupy gotowano na wywarze, z dużą ilością przypraw. Pierwszymi ukraińskimi zupami były: barszcz – początkowo mięsny wywar z warzywami, później, gdy zaczęto dodawać do niego buraki, zyskał nazwę barszczu (od buraka – wówczas określanego jako „b'rszcz”) - oraz juszka, „jucha”, wywar mięsny lub rybny, z dodatkiem warzyw strączkowych lub kaszy.

W XV – XVV wieku początkowo domowa kuchnia zaczęła się rozwijać, nabierać zagranicznych wpływów, oprócz tego wśród społeczeństwa spopularyzował się handel. Ludzie zaczęli sprzedawać swoje wyroby, dzielić się nimi, również z przybyszami z różnych części świata. Co ciekawe, właśnie wtedy w kuchni ukraińskiej na dobre zadomowiła się kasza gryczana, która, choć przywieziona z Azji już w XI wieku, dopiero kilka wieków później zyskała uznanie jako składnik wielu wschodnio-słowiańskich dań.

Z Ameryki przywędrowały m.in. ziemniaki, fasola, dynia i kukurydza, które bardzo wzbogaciły ukraińską kuchnię. Kukurydza została szczególnie doceniona na Huculszczyźnie, skąd pochodzą takie dania jak mamałyga, babka huculska, małaj kukurydziany. Ogromne uznanie zdobyły też oczywiście ziemniaki, które zaczęto dodawać niemalże do wszystkiego.

W XVIII – XIX wieku do Ukrainy sprowadzono słoneczniki, pomidory i bakłażany, bez których ciężko sobie wyobrazić dzisiejszą kuchnię ukraińską. Z bakłażanów i pomidorów robiono przede wszystkim przekąski i przetwory, zaś ze słonecznika - oczywiście olej.

Z czasem poszerzył się bardzo asortyment napojów. Z początku pito głównie kwas chlebowy, piwo i wina, robione własnoręcznie lub sprowadzane z innych krajów. Później coraz popularniejsze stawały się nalewki, zagraniczne alkohole, domowej roboty soki i nektary.

 

Najstarszym ukraińskim deserem była, oczywiście, dobrze znana kutia, ale u schyłku XVIII w. w ukraińskich domach pojawiło się znacznie więcej słodyczy. Te do XIX w. przygotowywano wyłącznie z dodatkiem miodu, gdyż cukier był drogi i nie zawsze dostępny. Gdy jednak w Ukrainie rozszerzyła się uprawa buraków cukrowych, słodkości wypiekano już z tradycyjnym cukrem, chociaż oczywiście nie rezygnowano i z miodu. Duży wpływ na słodkie dania miało też pojawienie się egzotycznych bakalii.

W drugiej połowie XIX wieku w ukraińskich miastach powstawały pierwsze restauracje, gdzie kucharze byli najczęściej sprowadzani z zachodniej Europy, przez co kuchnia ukraińska nasiąkła również zachodnimi wpływami.

Jednak mimo to zachowała swą unikalność, i także dziś wielu Ukraińców chętnie wraca do kuchni swoich przodków. Z czego, sądzę, powinniśmy brać przykład. W końcu co najlepsze, to słowiańskie ;) 

 ( Tekst źródłowy: http://about-ukraine.com/index.php?text=739  )

Sałatka "Słonecznik"

Pisząc post o słonecznikach - narodowych kwiatach Ukrainy - przypomniał mi się pewien przepis na bardzo ciekawie wyglądającą sałatkę, noszącą właśnie nazwę "Соняшник". Jednak, mimo nazwy, wcale nie musi mieć w swoim składzie nasion słonecznika. Jej oryginalność polega na nietypowym ułożeniu składników na talerzu.

Tak naprawdę na tę sałatkę nie ma określonego przepisu - można ją dowolnie skomponować, pamiętając jednak aby miała następujące części:

• "liście" - np. pokrojone pieczarki, ziemniaki, chipsy...
• "żółte tło" - np. żółtka, kukurydza, starty ser, ananas...
• "czarne nasiona" - np. czarne oliwki, rodzynki, suszone śliwki...

Zaś za podstawę najczęściej służy mięso - filet z kurczaka, kiełbasa, szynka. 

Ze względu na swój reprezentacyjny wygląd "słonecznik" często gości na ukraińskich stołach, zwłaszcza na przyjęciach i większych obiadach :)
Ja podaje swój ulubiony przepis, z szynką i warzywami.

Składniki:
300 g szynki
1 puszka groszku
1 puszka kukurydzy
1 świeży ogórek
4-5 jajek
150 g żółtego sera
1 słoiczek czarnych oliwek
1 opakowanie chipsów
majonez do smaku

1. Szynkę pokroić na drobno i podsmażyć. Ogórek obrać, pokroić w kostkę i dodać do szynki. Wymieszać z kukurydzą i groszkiem z puszki.

2. Ugotowane jajka obrać i pokroić również w kostkę, dodać do sałaty. Wszystko wymieszać z majonezem.

3. Ser żółty zetrzeć grubo na tarce, posypać nim sałatę tak, aby pokrył cały jej wierzch. Na to, na kształt nasion, położyć pokrojone na pół czarne oliwki. Dookoła ułożyć chipsy.


Smak dorównuje estetyce :) polecam!

Słonecznik symbolem Ukrainy (i chałwa słonecznikowa)

Słonecznik jest jednym z najpopularniejszych symboli Ukrainy. I nie bez powodu, gdyż on w Ukrainie nie tylko główną olejną kulturą, ale też elementem folkloru, a jego ziarna składnikiem wielu oryginalnych, smacznych przekąsek.

Prażone pestki słonecznika są przez smakoszy spożywane nałogowo - w domu, na ulicy i w środkach komunikacji – chodniki i przystanki bywają usiane czarnymi łuskami po nasionach :)

Natomiast olej z pestek jest wszechobecny w ukraińskiej kuchni. Nierafinowany olej słonecznikowy (соняшникова олія), oprócz tego że posiada właściwości zdrowotne, potrafi nadać smaku każdej potrawie. Dlatego używany jest niemal tak często, jak sało. 

W ukraińskiej kulturze słonecznik jest utożsamiany ze słońcem, pracą i dostatkiem, siłą i dobrobytem. Dawniej w każdym ogródku można było spotkać te kwiaty, pięknie wpisujące się w sielski krajobraz, a na wsi utarło się określenie: „Стоїть гарний, як соняшник у цвіту „ („Piękny jak słonecznik w rozkwicie”). Słonecznika nie zabrakło również w ukraińskich ludowych bajkach, balladach i literaturze.

Warto przy tym przypomnieć, że stał się on logotypem Ukrainy podczas Euro2012 ;) 

 A teraz domowy przepis na bardzo popularną w Ukrainie chałwę słonecznikową (соняшникова халва)

Składniki:

2 szkl. ziaren słonecznika

4-5 łyżek płynnego miodu

garść orzechów arachidowych

garść rodzynek

1. Słonecznik podprażyć na patelni zmiksować w blenderze na drobny piasek. Dodać miód i zblendować jeszcze raz.

2. Do masy dodać orzechy i rodzynki. Wyłożyć na kawałek papieru do pieczenia i uformować prostokątny blok, mocno dociskając.

3. Wstawić do lodówki na dwie godziny. Po tym czasie chałwę można pokroić.

Szaszłyki

Szaszłyki (шашлики) w kuchni ukraińskiej to kolejny przykład tatarsko-kaukaskich wpływów. Ponoć jest to jedna z najdawniejszych potraw świata. Choć Tatarzy robili szaszłyki z mięsa baraniego, Ukraińcy wolą używać do tego popularnej wieprzowiny - zresztą każdy może kierować się własnym gustem przy wyborze mięsa. Takie szaszłyki idealnie nadają się na grila albo ognisko, świetnie smakują na świeżym powietrzu. 

W tym przepisie proponuję najpopularniejszą wersje: szaszłyki z mięsa wieprzowego w marynacie majonezowej. Ale marynaty mogą być rozmaite: z kefiru, z wina, z piwa, z pomidorami, z cytrusami a nawet...z herbaty.

Składniki:

2 kg mięsa wieprzowego

4 cebule

2 papryki

2 łyżki gorczycy

3 łyżki majonezu

1. Mięso pokroić w grubą kostkę, polać majonezem, przyprawić, dodać pokrojoną cebulę i pozostawić w chłodnym miejscu na ok.5 godzin.

2. Paprykę obrać i pokroić w grubsze plastry. Nabijać na patyczki na zmianę z kawałkami mięsa.

3. Umieścić na średnio rozgrzanym ruszcie i piec do zarumienienia. 

Pampuszki czosnkowe

Pampuszki - пампушки - to w dosłownym tłumaczeniu pączki. Od polskich pączków różnią się tym, że częściej robione są na słono, jak dodatek do zup - najczęściej barszczu (natomiast ich słodka wersja - z makiem, wiśniami lub czekoladą - pojawia się zazwyczaj na wigilijnym stole). Istnieją różne kombinacje zarówno w robieniu ciasta jak i przyprawianiu, to co się nie zmienia to okrągły kształt pączuszków i ich wyrazisty smak.

Chociaż tradycyjne te smaczne bułeczki podaje się do barszczu, to można je równie dobrze jeść same - ze słoninką lub szklanką kwaśnego mleka ;)


Składniki:
500 g mąki
300 ml mleka
25 g świeżych drożdży
1 czubata łyżka soli
2 czubate łyżki cukru
1 jajko
sok z cytryny
4 ząbki czosnku
koper i natka pietruszki
olej słonecznikowy

1. Drożdże rozdrobnić, posypać cukrem i pozostawić na 5 minut, po czym rozetrzeć łyżką. Dodać sól, ciepłe mleko i nieco soku z cytryny.

2. Wsypać ok. 300 g przesianej mąki, wymieszać i dodać łyżkę oleju. Dosypywać stopniowo resztę mąki i ugniatać elastyczne ciasto (powinno się trochę lepić do rąk). Natrzeć ciasto olejem, przykryć ścierką i pozostawić w ciepłym miejscu na godzinę, po czym nieco ugnieść i pozostawić jeszcze na 30 min.

3. Z ciasta uformować niewielkie kulki. Układać je na posmarowanej olejem formie w odległości ok. 1 cm. Znów nakryć ścierką i pozostawić na 20 min. Gdy pampuszki podrosną - posmarować je roztrzepanym jajkiem. Wstawić do piekarnika na 25 min. w temperaturze 200 stopni.

4. Czosnek wycisnąć, wymieszać z koprem i natką pietruszki oraz olejem i solą. Wymieszać.

5. Po wyjęciu z pieca posmarować pampuszki czosnkową zaprawką, po czym przykryć folią i pozostawić 20 min. by przesiąkły aromatem.

Smacznego!

Ciasto "wyszywanka"

Ostatnio miałam okazję posmakować tradycyjnego ukraińskiego placka „wyszywanka”- вишиванка. Słowo „wyszywanka” kojarzy się przede wszystkim z haftowaną soroczką, jednak, jak się okazuje, określa ono również przepyszne ciasto :)

„Wyszywanka” pojawia się na ukraińskim stole przy każdej ważniejszej okazji – święta, wesela, urodzin, ale również na spotkaniach przy herbacie. Najbardziej cieszy się popularnością w zachodniej Ukrainie, w szczególności w Karpatach. Składa się z różnych rodzajów ciasta: zazwyczaj dzieli się warstwy na „czarną” i „białą”. Posiada unikalny aromat i różni się smakiem od innych placków.

Nie ukrywam, przygotowanie wymaga trochę trudu – ale warto :)

Składniki:

500 g mąki

250 g masła

5 jajek

1 słoik dżemu z owoców leśnych (np. czarnej porzeczki)

1 spora łyżka kakao

1 łyżeczka proszku do pieczenia

1 szkl. cukru

2 łyżki śmietany

garść orzechów włoskich i rodzynek

1. Masło pokroić na kawałki, wymieszać z przesianą mąką i proszkiem. Dodać pół szklanki cukru oraz żółtka i zagniatać na gładkie ciasto.

2. Ciasto podzielić na 3 części. Do pierwszej dosypać kakao i wymieszać aż do zmiany zabarwienia, a dwie pozostałe pozostawić bez żadnych dodatków. Włożyć do zamrażalnika.

3. Po wyjęciu z zamrażalnika białe ciasto pokroić na plasterki i wyłożyć nimi dno blaszki, pokryte papierem do pieczenia. Ugnieść i wstawić na 10 min. do piekarnika nagrzanego do 180 stopni.

4. Po wyjęciu wyłożyć na ciasto dżem, a następnie starte białe ciasto z zamrażalnika.

5. Ubić sztywną pianę z białek i reszty cukru. Wyłożyć na ciasto, następnie posypać pokrojonymi orzechami i rodzynkami oraz zetrzeć na wierzch ciemne ciasto. Piec ponownie w temperaturze 180 stopni jeszcze 30-40 minut.

6. Po wyjęciu posypać wiórkami czekoladowymi lub cukrem pudrem.

Niedawno dowiedziałam się, że „wyszywanka” ma swoją polską nazwę: „pleśniak”, „skubaniec” lub „placek zamszowy”. Przyznam że oryginalne nazwy, ale cóż – liczy się smak :)

Wiosenne sałatki

Teoretycznie trwa jeszcze kalendarzowa wiosna, ale za oknami już pełne lato. Palące słońce i temperatura w granicach 30 stopni – w takich warunkach trudno pomyśleć o ciepłym daniu na obiad. Zamiast tego coraz częściej mamy ochotę na lekkie, warzywne potrawy. Dlatego dzisiaj zaprezentuję kilka ciekawych przepisów na wiosenne, ukraińskie sałatki :)
 

Sałatka z niedzwiedziego czosnku (салат з черемшею)

Czosnek niedźwiedzi pokroić w paski, ogórki w plasterki a ugotowane na twardo jajka w kostkę. Przygotować sos ze śmietany, majonezu, soli i pieprzu – dokładnie wymieszać wszystkie składniki.

Sałatka ogórkowa (салат з огірком)

Jabłka, ogórki i cebulę pokroić w kostkę, dodać starty chrzan, przyprawić olejem, octem i solą. Wszystko wymieszać. Ugotowane jajka pokroić w ćwiartki i położyć na wierzch. Posypać natką pietruszki.

Sałatka z rzodkiewki (салат з редькою в сметані)

Obrane rzodkiewki zetrzeć na tarce, szczypiorek drobno posiekać. Wymieszać, dodać śmietany, skropić octem i przyprawić do smaku.

Sałatka wiosenna (весняний салат)

Kapustę (świeżą) posiekać na cienkie paseczki, marchew zetrzeć na tarce na grubym oczku. Natkę posiekać. Rzodkiewki pokroić na drobno. Wszystkie warzywa wymieszać, dodać trochę oleju, posypać ziarnami słonecznika i doprawić do smaku solą i pieprzem.

Sałatki w Ukrainie są nieodłączym dodatkiem do dania. Do mięsa i ziemniaków, podobnie jak w Polsce, obowiązuje surówka. Ukraińskie sałaty zaskakują oryginalnością – możemy natrafić na takie połączenia jak żółty ser i czosnek czy śliwka i buraczki. Ale o tym w następnym poście ;) 

Kwas chlebowy

Dzisiejszy przepis dotyczy kwasu chlebowego (хлібний квас) – jednego z „napojów narodowych” Ukrainy. Wynaleziony został przez Słowian jeszcze w X wieku, i wciąż nie traci na popularności. Pierwsza wzmianka o kwasie pochodzi z 989 roku, kiedy to kijowski książę Włodzimierz nawrócił swoich poddanych na chrześcijaństwo. Kronikarz zanotował wówczas: „Należy rozdać narodowi jedzenie, miód i kwas”.

W Ukraine kupić można jego najróżniejsze rodzaje. Najpopularniejsze marki to Obolon, Taras, Jaryło, Kvas Monastyrskyj i Rosinka. Na rynku pojawił się również „Lvivskyj kvas”, prosto ze Lwowa.

Możemy spotkać się z określeniem „żywy kwas” - oznacza to, że jest on w całości produktem naturalnym i wytworzony z żytniego i jęczmiennego słodu na drodze rzeczywistej fermentacji.

Zalety chlebowego kwasu długo by wyliczać. Jest smaczny, zdrowy, świetnie gasi pragnienie, zwłaszcza w upalne dni. Piję się go po schłodzeniu, ale bywa również dodawany do potraw, najczęściej zup i chłodników Tradycyjne sprzedawany jest na ulicach, lany prosto z wielkiej, żółtej beczki.

Prawdziwy kwas posiada charakterystyczny słodko-kwaśny smak, zapach pieczonego chleba oraz jasno-brązowy kolor.

Składniki:

500 g czerstwego chleba razowego na zakwasie

5 l + 250 ml wody

40 g świeżych drożdży

skórka z 1 cytryny

150 g cukru

1. Chleb pokroić w grube kawałki, włożyć do nagrzanego piekarnika i piec przez ok. 10 min w temperaturze 180°. Wysuszone i zarumienione kawałki wrzucić do kamionkowej misy, dodać skórkę z cytryny i zalać 5 litrami wrzącej wody. Przykryć ściereczką, odstawić na 24 godziny w ciepłe miejsce.

2. Drożdże rozkruszyć do miski, dodać łyżkę cukru i zalać odrobiną letniej wody. Odstawić na 10 min.

3. Roztwór chlebowy, po upływie dnia, przelać przez gazę, odciskając mokry chleb. Dodać zaczyn drożdżowy oraz szklankę gorącej wody z cukrem. Intensywnie wymieszać.

4. Kwas przelać do słoików lub butelek, zakręcić i wstawić do lodówki. Po 3-4 dniach jest gotowy do picia.

Na wielkanocnym stole - paska i artos

Paska (паскa) jest dla Ukraińców nieodłącznym symbolem Wielkanocy. Jest święcona w koszyku nie tylko jako pokarm dla ciała, ale i dla duszy. Ten pyszny słodki chleb robiony był tylko i wyłącznie na święto paschalne. Dawniej przygotowanie paski było swoistym rytuałem, i zajmowało całą dobę. Przed pieczeniem ciasto narywało się wyszywanym ręcznikiem oraz święconymi gałązkami wierzby i czekało, aż urośnie. Paskę piekło się zazwyczaj w Wielki Piątek. W uzyskaniu charakterystycznego kształtu pomagał пасківник – ceramiczne naczynie przeznaczone specjalnie do jej pieczenia. Na spód paskivnyka kładło się dwa skrzyżowane kłosy pszenicy, również uprzednio poświęconej.

Nie wszędzie kształt paski jest taki sam – na terenie dawnej Galicji i Zakarpaciu ma ona kształt okrągłego chleba, odpowiednio ozdobionego. W pozostałych regionach jest zazwyczaj podłużna, a z wierzchu polewana lukrem. Co ciekawe, za polski odpowiednik paski nie uznaje się babkę wielkanocną tylko...mazurek : )

Składniki:

1 kg mąki

0,5 l mleka

9 żółtek

100 g drożdzy

150 g cukru

100 g masła

100 g rodzynek

sok z połówki cytryny

pół łyżeczki soli

2 łyżki cukru waniliowego

białko do posmarowania

1. Drożdze rozprowadzić ciepłym mlekiem z jedną łyżką (stołową) cukru i trzema łyżkami mąki. Masa powinna uzyskać konsystencje gęstej śmietany. Odstawić w ciepłe miejsce i przykryć ściereczką. Rozetrzeć żółtka z pozostałą częścią cukru oraz cukrem waniliowym.

2. Kiedy drożdże wyrosną dodać do nich roztarte żółtka oraz pozostałą mąkę. Posolić i zagniatać, aż ciasto zacznie odchodzić od rąk. Wtedy ponownie odstawić w ciepłe miejsce, aż ciasto podwoi swą objętość.

3. Roztopić masło i dodać je do wyrośniętej masy wraz z rodzynkami i sokiem z cytryny. Ponownie zagnieść i odstawić. Gdy ciasto znów wyrośnie, napełnić nim – do połowy - wysmarowaną tłuszczem formę.

4. Odczekać, aż ciasto całkowicie wypełni formę. Wtedy posmarować wierzch białkiem i włożyć do piekarnika na 160-180 stopni. Paska powinna się piec nieco ponad 30 minut.

Po upieczeniu można dowolnie udekorować lukrem.

 

Kolejną ukraińską ciekawostką wielkanocną jest aртос – artos, z greckiego „kwaśny chleb”. Podobnie jak w czasie Bożego Narodzenia opłatek zastępowany jest prosforą, tak podczas Wielkanocy zastępuje go artos. Robi się go bardzo podobnie jak prosforę, a na jego wierzchu widnieje obraz związany ze Zmartwychwstaniem i często również słowa „Chrystos Voskres”. Artos pojawia się w cerkwiach przy porannej liturgii wielkanocnej.

Wielki Tydzień w Ukrainie

W Ukrainie rozpoczyna się właśnie okres Wielkiego Tygodnia, który zakończy się Świętami Wielkanocnymi. Wielkanocne obchody obfitują w przeróżne zwyczaje i obrzędy ludowe. Wiele osób w Ukrainie stara się utrzymywać tą tradycje, i obchodzić święta tak, "jak to dawniej bywało".

W Wielki Piątek w cerkwiach wynoszone są płaszczanice (плащаниця) – rodzaj ikon-całunów z wizerunkiem Chrystusa złożonego do grobu. Płaszczanica – umieszczana na ogół na środku cerkwi – jest adorowana przez wiernych także w Wielką Sobotę do późnej nocy. Pokarmy, podobnie jak w Polsce, święci się również w Wielką Sobotę.

Najsilniejszym wielkanocnym symbolem są oczywiście zdobione jajka. W zależności od sposobu zdobienia nazywamy je pisanką - писанка, kraszanką - крашанка, lub gałunką - галунка. Poświęconym jajkom przypisuje się magiczną moc - chronią przed złem, zapobiegają pożarom i złym urokom. Skorupek nie wolno wyrzucać ani deptać, gdyż, według wierzeń, sprowadza to nieszczęście.

Bardzo popularne są zabawy z jajkami wielkanocnymi: dzieci turlają lub tłuką przyozdobione pisanki, a jajko, które okaże się najmocniejsze – wygrywa. Pisanki wręcza się również jako prezent lub… znak miłości. 

Oprócz jajek, do wielkanocnego koszyka wkłada się następujące produkty:

• masło i ser
• wędliny
• sól
• korzeń chrzanu
• świeczkę
• paskę (wielkanocny słodki chleb)

Każdy z tych produktów ma symboliczne znaczenie. Niektórzy święcą również samodzielnie upieczone placki. Koszyk ozdabia się gałązkami mirtu i własnoręcznie wyszwanym ukraińskim рушнікем.

Nabożeństwo w Niedzielę Wielkanocną rozpoczyna się o 6 rano. Wówczas to święci się artos – chleb pszenny, na którym naznaczony jest wizerunek Chrystusa zmartwychwstałego. Ludzie witają się wtedy słowami: Христос Воскрес - „Chrystus Zmartwychwstał”.

Istnieje mnóstwo ludowych wierzeń związanych z Wielkanocą. Starano się m.in zobaczyć świt w niedzielny poranek, gdyż miało to przynieść szczęście w interesach. Uważano że dzieci urodzone podczas Wielkiego Tygodnia osiągną w przyszłości szczęście, a osoby starsze przez w tym okresie czesały włosy, szepcząc przy tym zaklęcie: „Poślij mi tyle wnuków, ile jest włosów na tym grzebieniu”. 

Panny, podczas nabożeństwa w cerkwi szeptały słowa: „Zmartwychwstanie Chrystusowe! Poślij mi narzeczonego nieżonatego!”. Miało to zapewnić im szybsze zamążpójście. 

Podczas świąt popularne, zwłaszcza wśród osób związanych z tradycją, jest śpiewanie wielkanocnych pieśni: hajiwek i hahiłek. 

Zachował się również obyczaj oblewania się wodą w powielkanocny poniedziałek. W niektórych rejonach lany poniedziałek wydłuża się nawet do trzech dni :) 

Na wielkanocnym stole - buraki z chrzanem (ćwikła)

Buraki z chrzanem, цвікла з хріном, czyli popularna także u nas ćwikła, bardzo ładnie prezentuje się na wielkanocnym stole. Doskonale pasuje do mięs na zimno, wielkanocnej kiełbasy i jajek. Można już wcześniej zakonserwować ćwikłę w słoiku, aby była gotowa na Wielkanoc. Przygotowanie jest niezwykle proste.

Buraki z chrzanem to potrawa zakarpacka - "ćwikła" w zakarpackim dialekcie oznacza właśnie buraka. Najczęściej można ją spotkać w zachodniej Ukrainie oraz południowo-wschodniej Polsce.

Składniki:
3 spore buraki
1 korzeń chranu
łyżka soku z cytryny
szczypta soli i cukru

1. Obrane i ugotowane buraki zetrzeć na tarce o drobnych oczkach.

2. Obrać i zetrzeć korzeń chrzanu. Dodać ok. 2-3 stołowe łyżki startego chrzanu do buraków.

3. Doprawić ćwikłę solą, cukrem i sokiem z cytryny.

4. Przełożyć do słoików i pasteryzować. Powinna postać ok. tygodnia w chłodnym miejscu.

Na wielkanocnym stole - serowa pascha

Pascha wielkanocna (сирна паска) to tradycyjny deser ukraiński, przygotowywany specjalnie na to święto. Twaróg, śmietana i jajka kojarzone są z wiosennym odradzaniem się przyrody, zaś bakalie symbolizują dobrobyt, potrawa ma więc również charakter symboliczny.

Pascha może mieć różne kształty, co oczywiście zależy od sitka w który zostanie przełożona. Najczęściej spotykamy się z paschą okrągłą, niską, nieco przyklepaną od góry, lub w kształcie strzelistej piramidki. "Piramidki" często są dekorowane rozmaitymi wielkanocnymi symbolami, np. inicjałami ХВ (Chrystos Voskres)

Uwaga! Nie mylić paschy serowej z paską  - wielkanocnym ukraińskim chlebem.

Składniki:
1 kg twarogu półtłustego
200 ml śmietanki kremówki
250 g cukru
5 żółtek
175 g masła
1 laska wanilii
dowolne bakalie

1. Ser dokładnie zmielić lub rozdrobnić widelcem, żółtka wraz z cukrem podgrzewać w garnku.

2. Gdy cukier się rozpuści, dodać śmietankę i nadal lekko podgrzewać (nie zagotować!). Dodać zmielony ser oraz masło i środek z laski wanilii.

3. Pod koniec wsypać bakalie i całość dokładnie wymieszać. Masę przelać do sitka wyłożonego tetrową pieluchą, pod nim ustawić głęboki talerz. Pieluchą owinąć paschę i docisnąć czymś ciężkim. Wstawić do lodówki na noc.

4. Po wyjęciu odlać serwatkę, a paschę przełożyć na talerz. Udekorować dowolnie bakaliami.

Na wielkanocnym stole - jajka faszerowane grzybami

Яйця фаршировані грибами - jaja faszerowane grzybami, to propozycja na wielkanocną (i nie tylko) przystawkę. Robi się je niemal błyskawicznie. Tego typu dania są bliskie naszym tradycjom kulinarnym, lecz podzielają je również nasi wschodni sąsiedzi, którzy ze zwykłych jajek potrafią tworzyć prawdziwe dzieła sztuki. Ukraińskim wielkanocnym daniom poświęce już jednak osobny post. 

Składniki:
10 szt. jajek
10 dag dowolnych świeżych grzybów 
1 łyżka śmietany
majonez
natka pietruszki, sól i pieprz

1. Jajka ugotować na pół-twardo. Pokroić na pół i wyjąć żółtka, które następnie ubić ze śmietaną.

2. Grzyby ugotować i drobno posiekać, dodać do żółtek. Doprawić do smaku i dokładnie wymieszać.

3. Gotowym farszem nadziewać jajka. Na każdą połówkę nałożyć nieco majonezu i posypać natką.

Warenyky z kaszą i serem

Dzisiejszy przepis po raz kolejny dotyczy pierogów, prostych acz niezwykle smacznych warenyków z kaszą gryczaną i twarogiem (вареники з гречкою і сиром)

Українські вареники -
То краса і сила!
Ой, гарних я вареників,
Куме, наварила!
Вареники зі шкварками,
Та ще й у сметані -
Додають нам сил в роботі
Й навіть у коханні! 

Ukrajinski varenyky - 

To krasa i syła!

Oj,harnych ja varenykiy

Kume, navaryła!

Varenyky zi szkvarkamy

Ta szcze j u smetani -

Dodajut' nam sył v roboti

I navit u kochanni! 

Składniki:
400 g mąki

200 ml wody

2 jajka

sól i cukier

200 g ugotowanej kaszy gryczanej

200 g twarogu

pęczek szczypiorku
koperek

1. Ser rozkruszyć i wymieszać z kaszą, dodać sól i pieprz oraz posiekany szczypiorek. 

2. Usypać kopiec z mąki, zrobić wgłębienie, wbić 2 jajka, dodać sól, olej i 1 szklankę gorącej wody. Wyrobić miękkie, elastyczne ciasto. Ciasto przykryć ściereczką i odstawić na pół godziny, by dojrzało w temperaturze pokojowej. 

3. Odcinać ciasto po kawałku i rozwałkowywać niezbyt cienki placek. Powycinać krążki szklanką, lepić pierogi i nadziewać przygotowanym farszem.

4. Pierogi wrzucić do dużego garnka z osoloną wrzącą wodą. Zamieszać, gotować przez chwilę. Odcedzić, posypać koperkiem. Podawać ze smażoną cebulką i śmietaną.

Karasie w śmietanie

Karasie w śmietanie - карась в сметані - to tradycyjne wschodnie danie rybne. Zaskakuje prostotą i smakiem.

Ryby, głównie słodkowodne, są również obecne w kuchni ukraińskiej i choć jadane rzadziej, niż mięsa, to jednak potrawy z nich są równie smakowite.  Dania z ryb można spotkać przede wszystkim na terenach wzdłuż Dniepru oraz wybrzeżach mórz Azowskiego i Czarnego (ryby morskie, krewetki).

Składniki:
1 kg karasi
200 g mąki
250 ml śmietany
masło
sól i pieprz
posiekany koperek
starty żółty ser

1. Oczyszczone karasie opłukać, odciąć ogony i głowy, posolić i obtoczyć w mące. Podsmażyć na gorącym tłuszczu, kilka minut z obu stron.

2. Włożyć do żaroodpornego naczynia, zalać śmietaną, doprawić, posypać startym żółtym serem i zapiec.

3. Wyłożone na półmisek karasie posypać koperkiem.

Na dobry początek dnia - czyli ukraińskie śniadanie

Na pierwszy rzut oka znajdujemy wiele podobieństw między polskim a ukraińskim śniadaniem. No bo: jest jajko na słonince, jest szynka, czy nawet parówki, jest pomidor/ogórek. Ale...

1. W Ukrainie nie ma zwyczaju serwowania kanapek jako śniadania. Jeśli więc jest яєчня (jajecznica), to świeży chlebek, ewentualnie, podawany jest obok. 

2. Ukraińskie śniadania na ogół są ciepłe, potrawy podaje się zaraz po ich przygotowaniu. W niektórych rejonach rozpowszechniony jest zwyczaj jadania kaszy, np. przy granicy z Rumunią, gdzie taka kukurydziana "mamałyga"(мамалига) jest bardzo popularnym śniadaniem. Za to w kiedyś Karpatach na śniadanie obowiązkowo było  "мастило" (mastyło) - pszenica rozprowadzona po mleku, okraszona skwarkami :)

3. Nikt nie powiedział, że w Ukrainie śniadanie musi być wyłącznie na słono. Wyśmienite naleśniki (
млинці) czy twarogowe placuszki - сирники, serwowane ze śmietaną i marmoladą, również są świetnym pomysłem na rozpoczęcie dnia. 

4. Napojem do śniadania najczęściej jest herbata, rzadziej kawa z mlekiem. Jednak lubiane są również takie napoje jak słodkie kwaszone mleko czy kwas chlebowy. Ten ostatni doskonale pasuje do jajka na sale, z kromką domowego chleba.

Dzisiaj zaprezentuje kilka ciekawych potraw "śniadaniowych", które możemy wypróbować zamiast klasycznych kanapek z masłem i szynką. Zapewniam że po wypróbowaniu często będziemy do nich wracać :) 

Jajko na sale 

Na rozgrzanej patelni podsmażyć plastry słoniny wraz z pokrojoną w półplasterki cebulą. Rozbić jajka, posolić, roztrzepać. Wlać na słoninę i cebulę i smażyć jeszcze około 3 min. Wyłożyć na talerz, posypać szczypiorkiem. 

Syrniki

Twaróg rozdrobnić widelcem, dodać żółtka i cukier (5 łyżek cukru na 500 g twarogu), dobrze wymieszać. Dosypać 100 g mąki. Masa powinna być zwarta. Uformować okrągłe placuszki, smażyć na maśle, najlepiej długo i na małym ogniu. Podawać posypane cukrem i ze śmietaną / dżemem. 


Naleśniki

Do szklanki mleka wbić 2 jajka, dodać 200 g mąki gryczanej, pół szklanki wody i olej słonecznikowy. Wyrobić ciasto na naleśniki, smażyć z każdej strony na maśle. Podawać z marmoladą.

Pirożki z jajkiem

Sztandarowe danie kuchni ukraińskiej - pyszne pirożki z rozmaitym nadzieniem, słodkim, słonym lub ostrym. Z wyglądu przypominają bardziej placuszki niż, kojarzące nam się z nazwy, "pierożki" : )

Są to właściwie drożdzowe bułeczki, napełnione serowo-bakaliowym, owocowym, grzybowym, ziemniaczano-kapuścianym lub ziemniaczano-serowym farszem. Wersja którą dziś zaprezentuje będzie z jajkiem i szczypiorkiem, ( Пиріжки із зеленим луком і яйцями ) czyli taki wiosenny akcent w kuchni (chociaż do wiosny daleko :P ). Takie bułeczki są smaczną i pożywną przekąską, świetnie smakują również na śniadanie, z kleksem świeżej śmietany...pycha!

Ogólnie dania mączne, drożdzowe są bazą ukraińskiej kuchni, jedną z jej znaków rozpoznawczych. Takie na przykład drożdżowe pirożki można w Ukrainie kupić niemal wszędzie. A zapach smażonych smakołyków przyciąga nie tylko turystów : )

Składniki:
200 g mąki pszennej
20 drożdży
1,5 szkl. wody
1 łyżka cukru, szczypta soli
10 jajek (ugotowanych na twardo)
 pęczek szczypiorku
olej słonecznikowy

1. Drożdze rozprowadzić w ciepłej wodzie, dodać łyżkę cukru i szczypte soli. Dodać mąkę (pozostawić trochę na podsypanie ciasta) i wyrobić ciasto. Pozostawić aż urośnie.

2. Ugotowane uprzednio jajka pokroić, szczypiorek posiekać, wszystko wymieszać doprawiając do smaku.

3. Wyrośnięte ciasto podsypać mąką i rozwałkować. Wycinać krążki ok. 8-centymetrowe i wypełniać je farszem. Uformować coś na kształt pierogów, po czym przyklepać od strony szwa, aż pirożki zrobią się płaskie.

4. Smażyć z obu stron na gorącym oleju aż do uzyskania złocistego koloru. Podawać z kwaśną śmietaną.

Żarke

Bynajmniej nie jest to już danie postne - bardzo mięsne, bardzo sycące, przy tym bardzo smaczne : ) jak nazwa wskazuje żarke - жарке - jest to coś gorącego, czyli coś, o czym marzymy po długim, zimowym spacerze. Danie jednogarnkowe, a la' gulasz. Jego tradycyjna wersja gotowana jest w glinianym kociołku, nad ogniskiem - tak ponoć dawniej przyrządzali to danie kozacy : ) jednak obawiam się że dziś niewiele z nas ma okazje gotować pod gołym niebem, więc podaje przepis bardziej domowy, do którego potrzebujemy tylko zwyczajnego piekarnika.

Składniki:
300 g wołowiny
200 g cebuli
300 g ziemniaków
1 czerwona i 1 żółta papryka
100 g pieczarek
mały słoiczek koncentratu pomidorowego
4 ząbki czosnku
8 suszonych śliwek
2 szkl. bulionu
pieprz, sól, słodka papryka
troche mąki

1. Mięso pokroić w paseczki, lekko obtoczyć w mące i smażyć na rozgrzanym tłuszczu.

2. Ziemniaki, cebulę, paprykę i pieczarki pokroić w dużą kostkę, posiekać czosnek, wymieszać i podsmażyć na osobnej patelni.

3. Składniki ułożyć warstwami w naczyniu, przesypując przyprawami. Sos pomidorowy wymieszać z bulionem i zalać całość.

4. Piec w piekarniku w 150 stopniach, ok. 2,5 - 3 godziny, aż mięso będzie odpowiednio miękkie.

Oczywiście najlepiej jeść jeszcze gorące : ) życzę smacznego.

Na świątecznym stole - barszcz ukraiński (postny)

Dokładnie w tym dniu, 6 stycznia, w Ukrainie obchodzi się Wigilie. Nie wyobrażam sobie innego dania, jakie mogłabym dziś zaprezentować, jak barszcz ukraiński (борщ) : ) ze względu na postny charakter dania, będzie to jego wegetariańska wersja, choć zapewniam, że równie smaczna jak ta tradycyjna.

W Ukrainie nieznanym daniem jest kwas buraczany z uszkami, który my zwykliśmy nazywać czerwonym barszczem. I myśle że podobnie wielu z nas zdziwiłby pomysł jedzenia gęstej zupy z fasolą i warzywami na Wigilie. Jak widać, można mieć różne wyobrażenie o barszczu : ) lecz najważniejsze jest to, że nie wyobrażamy sobie bez niego świątecznej kolacji. Spróbujmy więc przepisu na prawdziwy ukraiński barszcz, może tak przypadnie nam do gustu, że na następne święta zaskoczymy nim naszych gości?

Składniki:
1 szkl. drobnej fasoli
2 średnie buraki
5 ziemniaków
2 duże łyżki przecieru pomidorowego
przyprawy: pęczek koperku, liść laurowy, ziele angielskie, majeranek
porcja włoszczyzny z kapustą
olej lniany

1. Fasolę namoczyć na noc. Następne ugotować.

2. Na tarce o grubych oczkach zetrzeć: marchew, seler, pietruszkę i buraki. Smażyć na oleju, następnie zalać wodą i gotować do miękkości. Dodać drobno poszatkowaną cebulę, pora i białą kapustę, gotować jeszcze kilka minut.

3. Ziemniaki osobno pokroić w kostkę i ugotować.

4. Do warzyw dodać fasolę wraz z wodą w której się gotowała, przecier pomidorowy i przyprawy. Gotować całość jeszcze przez chwilę. Ziemniaki dodać dopiero pod koniec. Posypać koperkiem.